De bouwvrijstelling is van tafel, hoe zit dat precies? Van Santvoort Advies legt uit

Recentelijk deed de Raad van State uitspraak in een zaak rond de bouwvrijstelling. Deze vrijstelling zorgde ervoor dat er bij tijdelijke stikstofuitstoot (tijdens de bouw) geen vergunning nodig was. Dat geldt vanaf nu niet meer. Vanaf nu is er voor ieder bouwproject een toets nodig of er een natuurvergunning moet worden aangevraagd. Hoe dat precies zit, dat lees je in dit artikel.

De bouwvrijstelling, het waarom
Om het verloop van de bouwvrijstelling goed te begrijpen moeten we even terug in de tijd. Op 1 juli 2015 begon het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Daaruit kwamen de PAS-meldingen voort. Initiatieven met een minimale/beperkte stikstofdepositie waren vrijgesteld van de vergunningsplicht en konden volstaan met een PAS-melding. In mei 2019 oordeelde de Raad van State dat het PAS in strijd was met de Europese Habitatrichtlijn. Hiermee werd er een streep getrokken door de PAS-meldingen en hun geldigheid. Deze uitspraak zorgde ervoor dat projecten ondanks de PAS-melding, toch nog een vergunning voor de stikstofuitstoot nodig hadden.

In de praktijk werden de problemen al snel zichtbaar. Voor ieder (bouw)project moest er een stikstofberekening gemaakt worden voor de bouw- en gebruiksfase. Dit werd een behoorlijke belasting voor alle bouwaanvragen. Veelal kon de bouw veel later beginnen omdat de vergunningen lang op zich lieten wachten. Urgente maatschappelijke projecten zoals warmtenetten en woningbouw kwamen stil te liggen.

De bouwvrijstelling, de invoering
De vergunningsaanvragen liepen op en de wachttijd werd langer. Om de ontwikkeling van projecten toch doorgang te geven werd de bouwvrijstelling in het leven geroepen. Aangezien de bouwfase maar tijdelijk van aard is, kwam de vergunning voor deze fase te vervallen. De stikstofuitstoot op Natura 2000-gebieden in de gebruiksfase moest nog wel berekend en getoetst worden. Op 1 juli 2021 werd de bouwvrijstelling vastgelegd in de Wet stikstofreductie en natuurverbetering.

Wederom uitspraak door de Raad van State
Na een ruim jaar doet de Raad van State uitspraak in een andere zaak. Ze oordeelde dat de bouwvrijstelling niet meer gebruikt mag worden bij bouwprojecten. Het is strijdt met het Europese natuurbeschermingsrecht. Hoewel dit te verwachten was, is het toch een behoorlijke domper. Het zorgt ervoor dat iedereen, zonder uitzonderingen, een stikstofvergunning nodig heeft bij de bouw van een nieuw project. Dat geldt voor een kleine tussenwoning, maar ook bij de bouw van een nieuw logistiekcentrum. De verwachting is dat de wet in de toekomst uitzonderingen gaat krijgen. Maar, vooralsnog is dit niet het geval.

Het berekenen van de stikstofdepostie gaat door de zogenoemde AERIUS-berekening. Na een positieve berekening wordt de vergunning verleent. Heb je de wens om binnenkort te starten met een bouwproject en wil je weten hoe je de vergunning het beste aan kunt vragen? Neem dan contact op met ons team van specialisten!