Druk en dwang

Minister Hugo de Jonge heeft in een interview in De Telegraaf aangegeven dat het kabinet overweegt om zo nodig met dwang bouwlocaties in ons land aan te wijzen. Ook al omdat het grote doel – 100.000 woningen per jaar bouwen – nu al achterhaald lijkt te zijn. “Als er te lang discussie is over de vraag of een locatie geschikt is, kan het nodig zijn om vroeg of laat een knoop door te hakken”, zei hij in een gesprek met de landelijke krant. Nu is dwang nooit een eerste keus natuurlijk, maar als het toch moet: dan maar liever vroeg die knoop doorhakken. Want eigenlijk is er al te lang gewacht.

Woningen zijn schaars, voor starters en senioren is er nauwelijks aanbod, de prijzen stijgen door die krapte en andere omstandigheden de pan uit, etc. Die problemen zijn bekend en bestaan al jaren. Ook toenemende aantallen arbeidsmigranten, statushouders en sinds kort de oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne leggen een extra druk en maken die problematiek alleen maar groter en urgenter, zegt de minister. Hoe hij die dwang eventueel toe wil passen, moet nog bekeken worden, maar De Jonge legt nu alvast maar wat druk op gemeenten en provincies. Bovendien geeft hij aan dat het bieden van tijdelijke huisvesting bittere noodzaak wordt, gezien de enorme en groeiende behoefte. Alles is daarbij bespreekbaar en nodig, aldus De Jonge, van het ombouwen van kantoren tot realisering van tijdelijke, prefab woningen. De minister stelt dat hij veel welwillende bestuurders van gemeenten en provincie spreekt, maar hij weet ook dat welwillendheid niet altijd genoeg is in de politiek. “Ik sluit niet uit dat we alle instrumenten in zullen moeten zetten”, besluit hij, dus ook dwang.

Ik teken er maar even bij aan dat de rijksoverheid enige boter op het hoofd heeft. Het kabinet heeft de afgelopen vier jaar zelf evenmin uitgeblonken in doortastendheid. En als we het dan toch over belemmeringen hebben, dan wijs ik op de voor de zoveelste keer uitgestelde Omgevingswet. Ik zou zeggen: draai die hele wet de nek toch om. Want het benodigde ICT-systeem erachter is zo gecompliceerd dat het na zeven jaar zwoegen nog steeds niet werkt. Als we het dan over versnellen en dwang hebben, steek je energie dan in wetgeving die procedures verkort en het onmogelijk maakt dat enkele mensen bouwplannen eindeloos vertragen. Ja, inspraak en participatie zijn belangrijk, maar de wetgeving biedt nu te veel mogelijkheden voor enkelingen die helemaal niets veranderd willen zien in hun leefomgeving.