Weer een prijsopdrijvende maatregel

Minister Ollongron is nu al ruim vier jaar minister van o.a. Woningbouw, maar veel resultaat heeft ze daar niet mee geboekt. Met het einde van de regeerperiode in zicht werd plotseling ingezet op versnelling van de bouw, maar toen was het eigenlijk al te laat. Zoals ook onder druk van de Kamer te laat is besloten tot gedeeltelijke afschaffing van de verhuurdersheffing die de woningbouwcorporaties belemmert in hun bouwactiviteiten. Het kabinetsbeleid heeft in de afgelopen vier, vijf jaar vooral bestaan uit het nemen van maatregelen die misschien tot doel hadden om de woningbouw een beetje te stimuleren, maar in de praktijk meehielpen aan het verder omhoogjagen van de prijzen. Zoals de afschaffing van de overdrachtsbelasting voor starters, waarover ik vorige keer schreef.

In haar laatste nadagen (laten we tenminste hopen dat er een keer een nieuw kabinet komt) heeft minister Ollongren nog een daad gesteld, althans: aangekondigd dat ze een daad wil gaan stellen. Ze wil een transparanter verkoopproces met onder meer een biedingslogboek waarin verkopers en kandidaat-kopers het biedproces kunnen controleren. Er is geklaagd over vriendjespolitiek en bewuste prijsopdrijving door makelaars die kopers tegen elkaar uitspelen. Bij de Vereniging Eigen Huis waren eerder dit jaar 600 klachten binnengekomen. Dat zijn er veel, maar ik betwijfel sterk of al die klachten ook gegronde klachten waren. En daarbij: op meer dan 200.000 verkooptransacties in een jaar tijd is het misschien ook weer niet een heel groot aantal.

Ik vrees dat ook hier het middel erger dan de kwaal is. Met de landelijke makelaarsvereniging NVM en andere organisaties wordt al gewerkt aan een verbeterplan met bijvoorbeeld gezamenlijk tuchtrecht. Een biedlogboek ten behoeve van de verkoper juichen we ook toe. Een tuchtrechter kan – als tegen een makelaar een klacht wordt ingediend – zo’n logboek opvragen en het biedingsproces controleren. Maar ga je de kale cijfers uit zo’n logboek geanonimiseerd openbaar maken, dan creëer je in feite schijntransparantie. Het risico bestaat dat kopers het biedlogboek van de ene woning gaan gebruiken als onderbouwing voor een bod op een andere woning, terwijl die woning misschien wel vergelijkbaar is, maar toch van veel minder kwaliteit. Elke transactie is  uniek. Het gevaar is groot dat een openbaar logboek gaat leiden tot onnodig overbieden.

In een krappe markt zullen altijd potentiële kopers teleurgesteld achterblijven. Maar zorg dan vooral dat die krapte minder wordt en hou op met symboolpolitiek.